Niğde merkeze 23 kilometre uzaklıkta yer alan Tyana’nın yakınındaki Köşk Höyükte yapılan kazılar, bölgeyi Neolotik Döneme kadar götürüyor. Kent, Tuwanuva adıyla ilk kez MÖ 1650-1450 yılları arasında Eski Hitit Krallarından Telipinu’ya ait fermanda geçiyor. İvriz Kaya Anıtında Tuwanuvalı Varpalava (MÖ 740-710) adlı hükümdarın geçmesi, Tuwanuva’nın Geç Hitit Döneminde de varlığını sürdürdüğünü ve döneminin en önemli Tabal Beylikleri arasında olduğunu gösteriyor.
Yunan tarihçisi Ksenophon Anabasis adlı eserinde, büyük ve zengin olarak nitelendirdiği bu kenti "Dana" ismiyle anmış, Hellenistik Dönem boyunca da kent bu isimle anılmış. Dana kenti, İskender'in ölümünden sonra generallerinin yaptığı mücadelede ortaya çıkan krallıklar içinde, Kapadokya Krallığı sınırlarına dâhil oldu. MS. 17'de Roma eyaleti olan Kapadokya Krallığı içindeki kent, bu dönemde Tyana adıyla anılmaya başlandı. Roma Dönemi boyunca Tyana yoğun yapılaşmayla birlikte tarihinin en önemli evresini yaşadı ve saraylar, tapınaklar, su kemerleriy ve diğer yerleşim birimleriyle büyük bir yerleşim haline geldi.
Tyana, Pagan ve Hıristiyan Roma dönemlerinde de dini nüfuz açısından önemli bir merkez olarak öne çıktı. Kenti stratejik olarak önemli konuma getiren nedenlerden biri, Kilikya'yı Kapadokya'ya bağlayan tarihi bir yol üzerinde bulunmasıydı. Bizans Döneminden sonra kent, birçok uygarlığa ev sahipliği yaptı. 1077’de Türklerin hâkimiyetinden sonra adı Kilisehisar olarak değişen kent, Cumhuriyet Döneminde ise su kemerleri nedeniyle Kemerhisar adını aldı.
Tyana, aynı zamanda Hz. İsa’nın çağdaşı Apollonius’un kentidir. Hayvan kurbanlarını kınayan; et yemeyen, yün elbise giymeyen ve varlığını fakirlere dağıttığı söylenen Apollonius’un yaşam öyküsü, Kemerhisar’da bugün bile dilden dile dolaşır.
Vaftizhane ve Kilise
Tyana kentinin simgelerinden biri haline gelen vaftizhane, kentin kuzeydoğu yamacında güneydoğu-kuzeybatı doğrultusunda, dikdörtgen planlıdır. Kuzeydoğuya bakan duvarının ortasında, beş cepheli apsis yer alır. Yapının ortasında beyaz mermerden yekpare bir vaftiz teknesi bulunur. Vaftizhanenin 15 metre kadar güneybatısında üç nefli bazilikal planlı bir kilise yer alır.
Su Kemerleri
Roma Dönemi Tyanasında şehrin su ihtiyacını karşılamak amacıyla inşa edilen havuz ve su kemeri hattı dikkat çekicidir. MS. 98 yılında Roma İmparatoru Traianus döneminde inşası başlayan su kemerleri, İmparator Hadrianus döneminde tamamlanmıştır. Yaklaşık 6 metre yükseklikte; 4,3 kilometre uzunluğunda ve 1,2 kilometrelik bölümü gün ışığında olan su kemerleri, matematikteki altın oran kullanılarak yapılmıştır. Kemerlerin 30 bin kişinin su ihtiyacını karşıladığı biliniyor. Tyana’nın 3 kilometre doğusunda, 21x62 metre ölçülerinde ve 2,5 metre derinliğinde Roma Dönemine ait bir de havuz bulunmaktadır. Havuzda toplanan su, doğal eğime uyarak önce yer altından kapalı kanalla, daha sonra yüzeydeki su kemerleri ile kente aktarmıştır.
Nasıl Gidilir:
Merkeze 20 kilometre olan Kemerhisar Kasabası'na şahsi araçla yada Merkezden ve Bor İlçesi'nden toplu taşıma araçları ile ulaşmak mümkündür.
Kaynak: Çekül Vakfı
Comentarios